به گزارش مشرق، «بیت کوین طلای دنیای دیجیتال است و همان‌طور که ما در دنیای واقعی طلا داریم در دنیای دیجیتال هم طلا داریم و این طلا هم که رمزنگاری‌شده است، بیت‏ کوین است.» این تعریفی است که آقای «رضا قربانی» مدیرعامل شبکه راه پرداخت و سخنران همایش‎های مختلف درباره بیت‎کوین دارد. بیت‏ کوین مفهوم جدید اقتصادی است که در اقتصاد فضای مجازی وارد شده است.

قربانی درباره موارد استفاده از بیت‏کوین توضیح می‏دهد: «طلا به‌عنوان یک ابزار مبادله، یک ابزار سرمایه‎گذاری استفاده می‌شود. آدم‌ها در دنیا می‏توانند طلا را سرمایه ‏گذاری کنند. طلای فیزیکی را می‌خرند، بانک‎ها طلا را ذخیره می‏کنند. به‌عنوان زیورآلات استفاده می‏شود. بیت‏کوین هم همین‌طور است.» البته قربانی، دو تفاوت عمده درباره طلای مجازی یعنی، بیت‌کوین را ذکر می‌کند: «در طلای دنیای واقعی و طلای مجازی فرق وجود دارد؛ یکی از آنها این است که طلای دنیای مجازی، تاریخچه دنیای واقعی را ندارد. از زمانی که بشریت شکل‌گرفته است و تمدن به‌وجود آمده، طلا هم بوده است اما بیت‎کوین سابقه‏اش حتی به 10سال هم نمی‏رسد.» رضا قربانی تفاوت دوم را در ملموس نبودن بیت‌کوین می‏داند. او تعریف می‏کند: «طلا را می‏شود با چشم دید و می‏توان به آن دست زد ولی بیت‏کوین را نمی‏توان لمس کرد، این‎ها خاصیت دنیای دیجیتالی است. ما گوگل را هم نمی‏توانیم لمس کنیم. فیس‏بوک را هم نمی‏توانیم، تمام غول‏های دنیای دیجیتال را نمی‏توان با دست لمس کرد، اما می‏دانیم که وجود دارند.»

بی‌تأثیر نیست

 اما آیا این واحد پولی به رشد اقتصادی یک کشور کمک می‎کند؟ قربانی توضیح می‎دهد: «‌نه؛ بعضی‎ها خیلی در رابطه با بیت‏کوین اغراق می‎کنند. اگر طلا درکشوری وجود داشته باشد، ممکن است برای آن کشور خوب باشد. این‌که بیت‏کوین یک‌جایی است که یک کشور برود سراغش و یک کشور اقتصادش شکوفا می‏شود، نمی‌شود انتظار این را داشت؛ اما برداشتمان هم این باشد که یک‌چیز با ‏ارزش است -مانند خیلی از چیزهای دیگری که رشد می‏کنند- در حال رشد است. می‏توانیم این‌طور برداشت کنیم که یک عنصر جدیدی در جدول تناوبی پیداشده و یک سری معدن هم وجود دارند. معادن آن، این‌طوری نیست که در یک نقطه خاصی در دنیاست، در همه‌جا هست ولی نمی‌توان انتظار داشت که اقتصاد یک کشور را زیاد تکان دهد. کشورهایی مثل آفریقا که طلا دارند، خیلی هم کشورهای ثروتمندی نیستند.

در کل وجود بیت‏کوین بی‌تأثیر نیست. کمک می‏کند اما نه اینکه با سراغ بیت‌کوین رفتن یک کشور اقتصادش از این‌رو به آن‌رو می‏شود؛ نه، این‌طور نیست.» اما این واحد پولی چه تأثیری روی یک کشور دارد؟ مدیرعامل شبکه راه پرداخت تعریف می‏کند: «بیت‌کوین یک اتفاق مهم است. بعد از اینکه از دهه 90، وب در دنیا شکل گرفت، یک اقتصادی در دنیا به‌وجود آمده است که زیاد عمری هم ندارد، 26، هفت سالی است که این اقتصاد شکل‌گرفته است به‌نام اقتصاد مجازی. بیشتر این غول‏هایی که ما می‎شناسیم، مانند آمازون، گوگل، شرکت‏های بزرگی که در دنیا وجود دارند، در سرنوشت ملت‏ها اثرگذار می‏شوند.» قربانی درباره تغییراتی که ممکن است بیت‌کوین در زندگی ایجاد کند، توضیح می‏دهد: «این‏ها از دهه 90 شکل‌گرفته‌اند. این‎ها مبتنی بر دنیای دیجیتال بوده‏‏‎اند. شاید قبل از دهه 90 که وب در دنیا شکل بگیرد، تصور این‌که این‌جور کسب‏وکارها وجود داشته باشند، خیلی منطقی نبود؛ اما این کسب‏وکارها شکل گرفتند و مقدار خیلی زیادی، دنیا را تغییر دادند. تأثیری که الان بیت‎کوین می‏گذارد، مانند تأثیر وب است. وقتی‌که وب خلق شد، بیزینس‎های جدید و کسب‏وکارهای جدید شکل گرفت. یک مقدار فرهنگ، سبک زندگی‏ها و شناخت ما از چیزها، روش‏های ارتباطی تغییر کرد. حالا ما در آستانه دورانی هستیم که ممکن است یک تغییراتی در سال‏های آینده در شیوه تعامل مالی و در شیوه سرمایه‏گذاری کردن اتفاق بیفتد. قبل از این اگر کشورها و مردم می‏خواستند که تعامل مالی داشته باشند حتماً باید با ارزهای دلار و یورو و ارزهایی که در دنیا پذیرفته‌شده‌ترند باهم تعامل مالی داشته باشند ولی 10 سالی است که ارزی به‏وجود آمده که تحت کنترل مشخص هیچ دولتی نیست. ظاهراً هیچ دولتی مالکیتی بر آن ندارد و قدرت این ارز رمزنگاری‌شده به شبکه است؛ مانند شبکه‏های اجتماعی که قدرتشان را از افرادی می‏گیرند که در آن شبکه حضور دارند. هر قدر افراد بیشتری حضور داشته باشند، آن شبکه قوی‏تر است. هر قدر تعداد افرادی که از بیت‏کوین استفاده می‏کنند بیشتر باشد، قدرت و ارزش بیت‎کوین هم بیشتر می‏شود.»

به‌ نام کسب ‎و کار

 قربانی معتقد است که وجود بیت‏کوین به ایجاد یک سری کسب‌وکارهای جدید کمک می‏کند: «مثلاً ما یک کسب‏ وکار کوچکی را در ایران داشته باشیم، صنایع‌دستی تولید کنیم و به دنیا بفروشیم، الآن به دلیل تحریم‏هایی که وجود دارد، نمی‏توانیم که جنس را بفروشیم و از درگاه‏های بین‏المللی استفاده کنیم. اگر بخواهیم می‏توانیم از بیت‎کوین استفاده کنیم. ما یک درگاه ایجاد می‏کنیم و افراد به‌راحتی با بیت‌کوین پرداخت کنند و ما جنس را به آن‏ها بفروشیم.» رضا قربانی معتقد است که در اوایل یک ترسی آدم‌ها با این مساله‌ دارند، او توضیح می‏دهد: «مردم فکر می‏کنند که مثلاً ما این جنس را با بیت‏کوین گرفتیم، بعدش چه می‎‌شود یا به چه دردی می‏خورد.

الان هم کسب‌وکارهای زیادی در دنیا هستند که بیت‎کوین می‏گیرند و صرافی‎های زیادی هم هستند که در دنیا و ایران که بیت‏کوین را به ارز دیگری تبدیل می‏کنند. ما چه قدر به دلار اعتماد داریم. می‏دانیم که پشتش هم دولت آمریکاست. به نظرم اگر به دلار اعتماد داریم و با آن کار می‏کنیم، اعتماد کردن به بیت‏کوین خیلی هم سخت نیست و این می‏تواند که تجارت را عوض کند. ما در ایران به خاطر تحریم، شرایط خاصی هم داریم که اتفاقاً بیشتر هم به درد ما می‏خورد.» مدیرعامل شبکه راه پرداخت دلیل استفاده نشدن این واحد پولی در ایران را این‌طور می‏داند: «یک‌کم ترسناک است. کسی در سطح دولت‌ها ریسک نمی‏کند. واقعیت این است که در ایران کسب‏وکارهای کوچک این کار را انجام داده‎اند؛ مثلاً یک‌جایی در اصفهان تولیدکننده کفش است که کفشش را به خارجی‏ها هم می‏فروشد. یک وب‏سایت راه‏اندازی کرده است و برای پذیرش پول هم بیت‏کوین دارد و خیلی راحت خریدوفروش انجام می‏شود. خیلی راحت از فروشگاه‏هایی که بیت‎کوین قبول می‏کنند، خرید می‏کند یا بیت‏کوینش را در صرافی‏ها تعویض می‏کند. موضوع استفاده دولت‌ها از این واحد پولی، ریسکی است و هنوز تبعات آن معلوم نشده است.

هیچ دولتی در دنیا خیلی وارد این حوزه نشده است؛ بنابراین نمی‏شود این انتظار را داشت که دولت بیاید و از بیت‏کوین به‌عنوان یک ارز استفاده کند. این خیلی راحت نیست. یک مقدار تبعات پیچیده‎ای دارد که من نمی‏دانم چیست، خیلی هم در دنیا این موضوع باز نشده و دولت هم در آن ورود نکرده است. نهایت این است که دولت‌ها دیدگاه خود را در رابطه به این‌که مردمشان از آن استفاده کنند، ابراز کرده‎اند. این ارز نوپاست، شاید باید زمان بیشتری بگذرد. باید یک‌کم این ارز جا بیفتد، بعدازآن شاید دولت‌ها هم ورود کنند.» قربانی درباره ملموس کردن بیت‏کوین که برای هیچ کاربری قابل‌لمس نیست، مثال ملموسی می‏زند: «به‌عنوان‌مثال، حقوقی که برای شما ریخته می‏شود، اسکناس نیست، یک عدد است که برای شما اس‎ام‏اس می‏شود. شما اسکناس را نمی‏بینید. شما یک کارت دارید، در فروشگاه کارت می‏کشید و خرید می‌کنید و دوباره یک عددی برای شما اس‏ام‏اس می‏شود. شما فقط یک عدد می‏بینید. هیچ‌چیزی به اسم اسکناس وجود ندارد. چه چیزی باعث می‎شود که شما و آن فروشنده اعتماد ‌کنید؟ هیچ‌چیزی در این وسط وجود ندارد. 10سال پیش خیلی‏ها پرداخت کارتی را قبول نمی‏کردند. همه اسکناس را می‎شناختند. بعداً شبکه پرداخت درست شد. چیزی که حالا وجود دارد تنها یک عدد است و ما هم به آن اعتماد می‏کنیم. هیچ‌وقت هم هیچ مساله‎ای پیش نیامده است. بیت‎کوین هم همین است، چون غیرملموس است و ما تجربه‏ای از آن نداریم. ما یک ترسی داریم که ملموسش کنیم. ملموس شدن آن این‌طور است که شما به صرافی می‌روید و به دلار تبدیلش می‏کنید. ما در کیف پول بیت‏کوین‌مان پول داریم، نیازی هم نیست که به ارز دیگری تبدیلش کنیم. این قضیه به قبول آدم‌ها مربوط است.»

شاید هم شکست بخورید

مساله زیادی که درباره بیت‎کوین وجود دارد و مانند بسیاری از جداول، ارزش اقتصادی بسیاری از ارزها نمایش داده می‏شوند، رشد اقتصادی این واحد پولی است؛ اما تعیین ارزش این واحد پولی چگونه تعیین می‏شود: «طلا چطور قیمتش بالا می‏رود، طلا زمانی که تقاضا زیاد می‏شود و سرمایه‏ها به سمتش می‏رود، قیمتش بالا می‏رود. اقتصاد زبان مشخصی دارد، عرضه و تقاضا. هرقدر عرضه بیشتر شود و تقاضا کمتر شود، قیمت پایین می‏آید. در بیت‏کوین هم همین‌طور است، زمانی که افرادی زیاد بخواهند بیت‏کوین بخرند، می‏شود رفت صرافی و مثلاً صد میکرون بیت‏کوین خرید. هر بیت‌کوین هم تقریباً 23- چهار میلیون تومان است. هر قدر تعداد زیادتری از مردم بخواهند بیت‏کوین بخرند، ارزش آن هم بیشتر می‏شود؛ یعنی فرمول مشخصی ندارد. کسی قیمت بیت‏کوین را بالا نمی‎برد. جایی وجود ندارد که قیمت بیت‏کوین را بالا ببرد یا این‌که پایین بیاورد، اگر یک اتفاقی بیفتد که ضد بیت‎کوین باشد، طبعاً تأثیر می‏گذارد. قیمت بیت‌کوین نسبت به دلار، یورو و بقیه ارزها بالا می‎رود. این ارزش بیت‎کوین نسبت به بقیه ارزهای دیگر است که بالا و پایین می‏رود.» اما داشتن بیت‏کوین ثروت به‌حساب می‏آید؟

قربانی توضیح می‏دهد: «ثروت حساب نمی‎شود. سرمایه است. درواقع مانند طلا است. کسی که طلا دارد، بستگی دارد که چقدر طلا دارد. بسته به تعداد بیت‎کوینی است که یک فرد دارد. هرکسی که بیت‏کوین بیشتری داشته باشد، ثروت بیشتری دارد. هر قدر هم این بزرگ‌تر باشد، سخت‏تر است. یک عده در دنیا هستند که تصور می‎کنند بیت‎کوین یک حباب است. ممکن است این اتفاق هم بیفتد. حباب دات کام هم یک دوره‎ای خیلی در فضای وب قبل از سال دو هزار، به آن توجه شده بود، بی‏محابا و بدون برنامه‌ریزی در فضای وب پول ریختند و خیلی‏ها هم شکست خوردند. چرا؟ چون تصور کردند یک‌جایی است که با کمترین زحمت می‏توان در آنجا پول درآورد؛ نه این‌طور نیست. بعضی‏ها فکر می‏کنند که بیت‎کوین یکجایی است که شما باید گونی بردارید و درواقع بیت‏کوین‎ها را جمع و کیسه را پر کنید. شما بلدید در یک معدن واقعی در دنیای واقعی، طلا استخراج کنید. اگر تصور می‏کنید که می‏توانید، بله می‏توانید در دنیای دیجیتال هم این کار را انجام دهید.

این طرز فکر که این دنیای دیجیتال است، سرمایه کمی می‎خواهد، زحمت کمی می‎خواهد و می‏توان به‌راحتی پولدار شد، این کاملاً خطاست و یک سری ممکن است که با این طرز فکر بیایند؛ همه آنها شکست خواهند خورد.» قربانی درباره مقایسه‏ای که به‌اشتباه درباره بیت‌کوین شده، توضیح می‏دهد: «بعضی‏ها آنجا را با گلدکوئیست مقایسه می‏کنند. این مقایسه کاملاً خطاست. در آنجا این‌طور می‏گویند که یک‌شبه پولدار می‏شوند. در بیت‎کوین مطلقاً این‌طور نیست. اصلاً این تصور نیست. تا همین یک هفته پیش، قیمت بیت‎کوین کمتر از پنج هزار دلار بود و این هفته از مرز 6900 هزار دلار هم گذشته است. اگرچند هفته پیش شما یک بیت‎کوین می‏خریدید و امروز می‏فروختید شما بالای هزار دلار سود کرده بودید و پیش‏بینی‏ها هم می‏گوید که قیمت بیت‏کوین بالا می‏رود؛ اما هیچ‌چیزی مشخص نیست؛ شاید هم بیفتد پایین. آدم‏های زیادی بوده‏اند که بیت‌کوین خریده‎اند و ضرر هم کرده‌اند. نکته‎ای که درباره بیت‏کوین وجود دارد این است که شیب آن خیلی زیاد است. این برای مردم کمی جذابیت ایجاد کرده است و این جذابیت شاید حباب هم ‌شکل بگیرد. حباب زمانی شکل می‏گیرد که یک عده‌ای ناآگاهانه، سودای ثروتمند شدن دارند و می‏گویند که من امروز صد تا بیت‎کوین بخرم و هفته بعد بفروشم و پولدار شوم. شاید این اتفاق هم نیفتد. اگر تقاضا زیاد شود و عرضه هم زیاد شود، قیمت پایین می‎افتد. ربطی به بیت‎کوین هم ندارد و به اقتصاد ربط دارد.»

باید قانونی شود

 قربانی درباره ضررها و تأثیرات مخربی که ممکن است بیت‌کوین داشته باشد، توضیح می‏دهد: «ذات بیت‏کوین اثر تخریبی ندارد و این شیوه ما با آن است که می‏تواند اثر تخریبی را ایجاد کند. بیت‎کوین مانند یک چاقوست و اگر دست یک آدم درست باشد، می‏تواند خیلی هم ابزار خوبی باشد ولی می‏تواند دست آدم‎های بد بیفتد و اثر بد بگذارد. همه این‏‎ها مبتنی بر اقتصاد شبکه است. اقتصاد شبکه موضوع مهمی است و ما می‏توانیم از آن چشم پوشی کنیم و به آن اهمیت ندهیم. اتفاقی که می‏افتد این است که مانند خیلی از ابزارهای امروزی که گسترش پیدا کرده‏اند، بیت‎کوین اثر تخریبی به ذات خود ندارد؛ یعنی بیت‏کوین نیامده است که اثر تخریبی بگذارد.»

او توضیح می‏دهد که باید برنامه و چشم‏اندازی برای آن تعریف کرد، در غیر این صورت، اثرات مخربی روی می‏دهد: «اتفاقی که ‏می‎افتد مانند شبکه‏های اجتماعی است و مثلاً به کیان خانواده آسیب می‎زند. اگر ما قانون نداشته باشیم، به سمت بازار سیاه می‏رود. بهترین کار این است که این پدیده را درک کنیم و قانون برایش بنویسیم، ساده از کنار آن نگذریم و موضوع را بچگانه ندانیم. اگر این کار را نکنیم، روزی می‎رسد که مانند بمب می‌ترکد. نوآوری منتظر نمی‏ماند. ما باید چابک باشیم و نسبت به تغییرات واکنش نشان دهیم. باید محدودیت‏ها و ممنوعیت‎هایش را بشناسیم و برایش برنامه‎ریزی کنیم. اگر این کارها را نکنیم، ممکن است اثر تخریبی داشته باشد. ممکن است که اقتصاد زیرزمینی شکل بگیرد. این البته به این معنی نیست که بیت‎کوین اثر مخرب دارد. این بی‏تدبیری دولت است.» قربانی درباره مسائل حقوقی و سرقت بیت‎کوین نیز توضیح می‏دهد: «بیت‎کوین باید در یک هاردی ذخیره شود. چه کسی تضمین می‏کند که از طلا برای کارهای خلاف‏کارانه استفاده نکنند، هیچ‌کسی تضمین نمی‏کند. فقط باید از مردم بخواهیم که اگر از بیت‏کوین استفاده می‎کنند، درجایی آن را ذخیره کنند. در صرافی‏ها برای خریدوفروش کارت ملی نیاز است تا مشخص شود که چه کسی دلار می‎خرد. ما این قضیه را در بیت‌کوین هم می‏توانیم داشته باشیم. به‌عنوان‌مثال باید اطلاعات خریدوفروش بیت‎کوین مانند دلار در بانک مرکزی ذخیره شود. نهادهای نظارتی و امنیتی باید دسترسی داشته باشند. مهم‏ترین و امن‏ترین کار این است که این کار را انجام داد. باید یک‌جایی باشد، کسانی که بیت‎کوین دارند، بیایند و اعلام کنند. در همین حد در مرحله نخست کفایت می‏کند. در یک سامانه‏ ساده این اطلاعات ثبت شوند. این کمک می‎کند که مسائل قانونی‏اش هم حل شود. هرچند که مسائل قانونی به‌مرور مشخص می‎شود.» به نظر می‏رسد که با کمی توجه و برنامه‏ریزی، کشور می‏تواند از این واحد پولی به بهترین شکل ممکن استفاده و بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور را هم حل کند.

منبع: صبح نو